Αν και η σχολαστική σκέψη στο Ύστερο Βυζάντιο είναι μια περιοχή που παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητη, η επιρροή των γραπτών του Θωμά Ακινάτη (1225-74) στους βυζαντινούς διανοητικούς κύκλους, τόσο των Λατινόφιλων όσο και των Ορθοδόξων, έχει πρόσφατα αναζωπυρώσει το ενδιαφέρον των μελετητών.
Το έργο (proyect) “Thomas de Aquino Byzantinus”, υπό τη καθοδήγηση του Γ.Δεμετρακοπούλου και Χ.Δενδρίνου, στοχεύει να συμβάλει στην επιστημονική συζήτηση για την παραγωγή της πηγής υλικού για τη μελέτη αυτού του σημαντικού θέματος, δηλαδή κριτικές εκδόσεις ελληνικών μεταφράσεων και σχολίων στα διάφορα έργα του Θωμά Ακινάτη που συντάχθηκαν από βυζαντινούς μελετητές και θεολόγους μεταξύ του τέλους του 13ου έως και του 15ου αιώνα. Τα περισσότερα από αυτά τα κείμενα παραμένουν μέχρι στιγμής αδημοσίευτα, ή μερικώς επιμελημένα ή δημοσιευμένα με βάση περιορισμένο αριθμό χειρογράφων, συχνά χωρίς πληροφορίες για τις πηγές που αναφέρονται σε αυτά.
Ακολουθώντας την τυπική σύγχρονη μεθοδολογία, οι κριτικές εκδόσεις, που εκπονήθηκαν από διδακτορικούς φοιτητές και μελετητές που συμμετέχουν σε αυτό το έργο, βασίζονται σε όλα τα σωζόμενα χειρόγραφα, και αποτελούνται από μια σύντομη εισαγωγή για το κείμενο και τη χειρόγραφη παράδοση, ενώ το κείμενο συνοδεύεται από ένα παράρτημα πηγών (apparatus fontium) και ένα παράρτημα κριτικής (apparatus criticus), που καταγράφουν όλα τα παλαιογραφικά φαινόμενα. Περιλαμβάνονται επίσης ευρετήριο λέξεων (index verborum), ευρετήριο τόπων (index locorum) και αντίγραφα επιλεγμένων φύλλων των σωζόμενων χειρογράφων.
Το έργο αποτελείται από δύο σειρές:
- “SERIES PRIMA”: Περιλαμβάνει (i) τις πλήρεις ή μερικές μεταφράσεις των Θωμιστικών και Ψευδοθωμιστικών έργων στα ελληνικά (Thomas Graecus), (ii) επιτομές αυτών των μεταφράσεων, και (iii) florilegia που συντάχθηκαν με βάση αυτές τις μεταφράσεις.
- “SERIES ALTERA”: Περιλαμβάνει όλα τα έργα βυζαντινών συγγραφέων που αντέδρασαν υπέρ ή κατά του Θωμά Ακινάτη, είτε ρητά είτε όχι (Thomas de Aquino a Byzantinis receptus).
Οι εκδόσεις αυτών των κειμένων θα ρίξουν περισσότερο φως στον φιλοσοφικό και θεολογικό διάλογο μεταξύ διακεκριμένων μελετητών και θεολόγων στην ελληνική Ανατολή και τη Λατινική Δύση σε μια περίοδο έντονης πνευματικής δημιουργικότητας (14ο-15ο αι.). Υπό αυτή την έννοια, η έκδοση των κειμένων αυτών, τόσο σε έντυπη όσο και σε ηλεκτρονική μορφή, θα γίνει απαραίτητο εργαλείο για μελετητές και σπουδαστές της βυζαντινής και δυτικοευρωπαϊκής ιστορίας και σκέψης.
Πηγή: Πανεπιστήμιο Πατρών.